Sociale veiligheid in het mbo, hbo, wo en de wetenschap
Op deze pagina staat de monitoringsmatrix voor 'Sociale veiligheid in het mbo, hbo, wo en de wetenschap'. Dit is één van de subthema's van de beleidsprioriteit 'Sociale veiligheid en gelijke behandeling' uit de begroting voor 2026 van OCW.
Het Ministerie van OCW werkt aan sociale veiligheid en gelijke behandeling, zodat iedereen in Nederland op een vrije en volwaardige manier kan deelnemen aan de samenleving. Een sociaal veilige omgeving is voorwaardelijk voor de bevordering van kwaliteit in onderwijs, cultuur en wetenschap. In een wereld waarin fysieke en digitale veiligheid minder vanzelfsprekend zijn geworden, houdt het Ministerie van OCW ook oog voor het belang van sociale samenhang en het voorkomen van polarisatie.
|
Subthema
|
Sociale veiligheid in het mbo, hbo, wo en de wetenschap:
Een veilige leer- en werkomgeving is cruciaal om je te kunnen ontwikkelen. We zetten in op het voorkomen en aanpakken van ongewenst gedrag met als doel een cultuurverandering, zodat iedereen zich veilig voelt in het vervolgonderwijs en de wetenschap. |
|
Beleid
|
- Wettelijke zorgplicht: Het kabinet introduceert een wettelijke zorgplicht voor veiligheid in het vervolgonderwijs en onderzoek, hiermee wordt de verantwoordelijkheid die instellingen dragen voor veiligheid wettelijk vastgesteld. Dit omvat bijvoorbeeld het verplichten van cyclisch beleid inclusief monitoring, het bevorderen van de dialoog binnen instellingen en het geven van handvatten aan toezicht, intern en extern.
- Meld- en overlegplicht zedenmisdrijven: betreft de uitbreiding van minderjarigen naar alle studenten in het vervolgonderwijs. De meld- en overlegplicht geldt straks ook voor seksuele intimidatie.
- Verbetering van klacht- en meldvoorzieningen in het ho: In opdracht van OCW wordt onderzoek uitgevoerd naar klacht- en meldvoorzieningen van studenten en medewerkers in het hoger onderwijs en de wetenschap (gaat na de zomer naar de TK).
- Landelijk subsidieprogramma sociale veiligheid in het ho: Een landelijke subsidieprogramma waarmee universiteiten, hogescholen en studentenverenigingen gestimuleerd worden om samen te werken bij het vergroten van een sociaal veilige leer- en werkomgeving voor hun studenten en medewerkers. Dit programma wordt uitgevoerd door de Regiegroep Sociale Veiligheid op basis van het Convenant Sociale Veiligheid in Hoger Onderwijs en Wetenschap 2024-2027.
- Bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap 2022: In het Bestuursakkoord staan de volgende afspraken met betrekking tot sociale veiligheid:
- De instellingen bevorderen diversiteit en inclusie en bestrijden discriminatie en racisme.
- De instellingen stellen gedragsregels op tegen onveilig en grensoverschrijdend gedrag.
- De instellingen zorgen voor een monitor van ervaren sociale veiligheid.
- De instellingen besteden aandacht aan sociale veiligheid en inclusie in hun jaarverslagen
- Sociale veiligheid mbo: Met de Werkagenda mbo 2024 – 2027 geven we een impuls aan de versterking van sociale veiligheid. Mbo-instellingen zetten in op het verbeteren van het studentenwelzijn en de integrale veiligheid op mbo’s en leerbedrijven.
|
|
Financiële middelen
|
- Verbetering van klacht- en meldvoorzieningen in het ho: Geen extra middelen voor instellingen. Onderzoek wordt door OCW bekostigd (in totaal € 175.450)
- Landelijk subsidieprogramma sociale veiligheid in het ho: € 16 miljoen in de periode 2025-2027
- Bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap: Toevoeging bekostiging sociale veiligheid voor uitvoering bestuursakkoord (jaarlijks € 4 miljoen voor 2022-2031). Deze middelen worden via de lumpsum aan instellingen gegeven als symbolische bijdrage bij het bekostigen van maatregelen die tot doel hebben om de sociale veiligheid binnen hun instellingen te bevorderen. Deze middelen zijn niet bedoeld om hun wettelijke taak vanuit de Arbowet te bekostigen (psychosociale arbeidsbelasting van werknemers).
- Sociale veiligheid mbo: Regeling kwaliteitsafspraken 2024 – 2027: € 372,8 miljoen voor investeringsbudget waarvan sociale veiligheid onderdeel uitmaakt (vrije deel). Daarnaast is sociale veiligheid onderdeel van de wettelijke taak waarvoor mbo-instellingen bekostiging krijgen. De bekostiging voor het jaar 2026 is circa € 4,6 miljard.
|
|
Beleidsartikel
|
- Zorgplicht: Artikel 6. Hoger Onderwijs en artikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie
- Meld- en overlegplicht: Artikel 16. Onderzoek en wetenschapsbeleid en Artikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie
- Verbetering klacht- en meldprocedures in ho: Artikel 16. Onderzoek en wetenschapsbeleid
- Landelijk subsidieprogramma sociale veiligheid in het ho: Artikel 16. Onderzoek en wetenschapsbeleid
- Bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap: Artikel 7. Hoger Onderwijs
- Sociale veiligheid mbo: Artikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie
|
|
Beleidsindicatoren
|
1-5 Integrale aanpak sociale veiligheid in het hoger onderwijs en de wetenschap: De indicator ‘Percentage van studenten en medewerkers dat zich veilig voelt binnen de eigen instelling’ is vervangen door een kwalitatief Sectorbeeld Sociale Veiligheid dat UNL en VH dit jaar opstellen.
- Sociale veiligheid mbo:
|
|
Onderzoek en monitoring
|
- Verbetering van klacht- en meldvoorzieningen in het ho: Onderzoek naar meld- en klachtvoorzieningen Sociale Veiligheid
- Landelijk subsidieprogramma sociale veiligheid in het ho:
Jaarlijkse voortgangsrapportages Regiegroep Sociale Veiligheid. Hierin rapporteert de regiegroep over haar voortgang. In de laatste rapportage zal, in zoverre dat mogelijk is, gereflecteerd worden op de gehele periode 2024 tot en met 2027.
- Bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap: Sectorbeeld Sociale Veiligheid UNL-VH
- Sociale veiligheid mbo:
|
|
Kamerbrieven
|
Algemeen:
|
Monitoringsmatrix per subthema
Voor de beleidsprioriteiten van OCW is voor elk sub-thema een monitoringsmatrix beschikbaar met informatie over de beleidsprioriteit waarbij het sub-thema hoort, belangrijke maatregelen die er onder vallen, de financiële middelen en beleidsindicatoren die bij de maatregelen horen, (SEA-)onderzoeken en bijbehorende kamerbrieven. De monitoringsmatrix wordt opgesteld voor de begroting en bij de verantwoording bijgewerkt op basis van de resultaten over het begrotingsjaar.
Met name vanwege de integraliteit van de OCW-beleidsterreinen is er geen 1-op-1-relatie te maken tussen alle sub-thema’s, maatregelen en financiële middelen. De monitoringsmatrix zorgt er wel voor dat de koppeling tussen beleidsprioriteiten, sub-thema’s, maatregelen, financiële middelen en beleidsindicatoren inzichtelijker is.
