Ga direct naar inhoud

Samenwerking en profilering in de wetenschap

Op deze pagina staat de monitoringsmatrix voor 'Samenwerking en profilering in de wetenschap'. Dit is één van de subthema's van de beleidsprioriteit 'Een sterke basis en hoge kwaliteit' uit de begroting voor 2026 van OCW.

Nederland staat voor grote uitdagingen, daardoor zijn onze strategische autonomie en ons concurrentievermogen van groot belang. Tegelijkertijd staan de overheidsfinanciën onder druk, waardoor bezuinigingen onontkoombaar zijn. Binnen deze kaders wordt gewerkt aan onderwijs en wetenschap van hoge kwaliteit, met als doel een weerbare samenleving met voldoende en kwalitatief hoogwaardig menselijk kapitaal. Onderwijs is de sleutel om de productiviteit, en daarmee onze welvaart, aan te jagen. Leerlingen en studenten dienen de basisvaardigheden taal, lezen, rekenen-wiskunde, digitale geletterdheid en burgerschap beter te gaan beheersen. Mensen zijn weerbaarder wanneer zij goed kunnen lezen en schrijven, informatie kritisch kunnen verwerken en zelfstandig een afgewogen mening kunnen vormen. Daarnaast is het doel om de maatschappelijke impact van kennis uit onderzoek te vergroten.

Sub-thema

Samenwerking en profilering in de wetenschap

OCW wil ervoor zorgen dat universiteiten de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs en onderzoek hoog houden door meer en efficiënter samen te werken tussen en binnen de universiteiten op nationaal niveau.

Beleid
  1. Sectorplannen: Door het verstrekken van financiële middelen voor sectorplannen willen we stimuleren dat instellingen landelijk samenwerken en gezamenlijke scherpe keuzes maken, waarbij duidelijk wordt welke instelling zich op welke kennis en vakgebieden focust (taakverdeling en profilering). Sectieplannen dragen bij aan het vergroten de kwaliteit van onderzoek en onderwijs. Ze dragen ook bij aan het creëren van rust en ruimte in het wetenschappelijke onderwijs en onderzoek door het bieden van vaste contracten. In de sectorplannen zijn afspraken gemaakt over langdurige samenwerking en proflering. Deze zijn in twee rondes tot stand gekomen met elk een looptijd van zes jaar:
    - Sectorplannen I (2019-2024)
    - Sectorplannen II (2022-2028)
  2. Summit Grant: Dit is een financieringsinstrument voor wetenschappelijke samenwerkingsverbanden die tot de absolute wereldtop behoren, voor onderzoek waarmee een schaalsprong gemaakt kan worden. Medio 2024 hebben vijf consortia met topwetenschappers een tienjarige financiering van de Summit Grant toegekend gekregen. De betrokken onderzoeksgroepen kunnen hiermee internationaal een prominente rol spelen. Op die manier wordt de positie van de Nederlandse wetenschap voor de lange termijn versterkt. Het instrument Summit Grant loopt via de NWO.

Financiële middelen
  1. Sectorplannen: Sectorplannen I: € 107 miljoen structureel, Sectorplannen II: € 224 miljoen structureel
  2. Summit Grant: € 20 miljoen per jaar tot en met 2031

Beleidsartikel
  1. Sectorplannen: Artikel 7. Wetenschappelijk onderwijs
  2. Summit Grant: Artikel 16. Onderzoek en wetenschapsbeleid

Beleidsindicatoren

Impact en effect indicatoren doelbereik samenwerking en profilering in de wetenschap:

Indicatoren bij de instrumenten:

  1. Sectorplannen: De beleidsindicatoren van de sectorplannen zijn nog niet beschikbaar. Deze worden ontwikkeld o.b.v. de evaluaties door de monitoringscommissies, waarvan de eerste in het voorjaar van 2026 verwacht worden.

Onderzoek en monitoring
  1. Sectorplannen: De domeinspecifieke monitoringscommissies van de sectorplannen (bèta & techniek, SSH, medische en gezondheidswetenschappen) monitoren doorlopend de voortgang van de sectorplannen a.d.h.v. sectorspecifieke kpi’s. Elk van de commissies levert een midterm-evaluatie en eindevaluatie op in 2026 respectievelijk 2029. Deze zijn inclusief een kwalitatieve beschrijving over thema’s als inhoudelijke versterking van een vakgebied (o.a. internationaal toonaangevend), doorontwikkeling naar maatschappelijke impact, verwevenheid van onderzoek en onderwijs en ontwikkeling van de landelijke organisatiegraad. Daarnaast richten de evaluaties zich op de ontwikkeling van rust en ruimte aan universiteiten. Op de websites van de Sectorplancommissies is de voortgang te vinden: Sectorplan beta & techniek en Sectorplan social sciences & humanities.
  2. Summit grant: De invulling en planning van de evaluatie van Summit Grant ligt in handen van NWO. NWO onderhoudt een Projectendatabank Summit Grant.

Kamerbrieven
  1. Sectorplannen: Kamerbrief Toekenning 200 miljoen structureel aan sectorplanmiddelen, 24 maart 2023

Monitoringsmatrix per subthema

Voor de beleidsprioriteiten van OCW is voor elk sub-thema een monitoringsmatrix beschikbaar met informatie over de beleidsprioriteit waarbij het sub-thema hoort, belangrijke maatregelen die er onder vallen, de financiële middelen en beleidsindicatoren die bij de maatregelen horen, (SEA-)onderzoeken en bijbehorende kamerbrieven. De monitoringsmatrix wordt opgesteld voor de begroting en bij de verantwoording bijgewerkt op basis van de resultaten over het begrotingsjaar. 

Met name vanwege de integraliteit van de OCW-beleidsterreinen is er geen 1-op-1-relatie te maken tussen alle sub-thema’s, maatregelen en financiële middelen. De monitoringsmatrix zorgt er wel voor dat de koppeling tussen beleidsprioriteiten, sub-thema’s, maatregelen, financiële middelen en beleidsindicatoren inzichtelijker is.