Hoogst behaald onderwijsniveau
Voor het meten van het hoogst behaalde onderwijsniveau van de Nederlandse bevolking wordt de Enquête Beroepsbevolking (EBB) gebruikt. De EBB is een enquête waarmee informatie over de arbeidsmarkt en gerelateerde kenmerken van personen, zoals onderwijsdeelname en het hoogst behaalde onderwijsniveau, wordt verzameld.
Dit kengetal gaat over de Nederlandse bevolking van 15 tot 75 jaar. Er wordt binnen het hoogst behaalde onderwijsniveau een onderscheid gemaakt naar vijf categorieën, namelijk de categorie basisonderwijs, de categorie vmbo, havo-, vwo-onderbouw en mbo1, de categorie havo, vwo en mbo2-4, de categorie hbo- en wo-bachelor en de categorie hbo- en wo-master of doctor. Daarnaast zijn cijfers beschikbaar over onderwijsniveau naar leeftijd en het aandeel hoogopgeleide 25- tot 35-jarigen naar geslacht. Zie ook Opleidingsniveau van de bevolking voor een een vergelijking van het onderwijsniveau van 15- tot 75-jarigen en 25- tot 35-jarigen in een aantal Europese landen.
Hoogst behaald onderwijsniveau bevolking (15 tot 75 jaar)
| Periode | Onbekend | Hbo-, wo-master, doctor | Hbo-, wo-bachelor | Havo, vwo, mbo2-4 | Vmbo, havo-, vwo-onderbouw, mbo1 | Basisonderwijs |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 1,2 | 10,5 | 18,8 | 39,9 | 20,8 | 8,8 |
| 2015 | 1,1 | 10,8 | 19,3 | 39,5 | 20,4 | 8,9 |
| 2016 | 1,3 | 10,9 | 19,7 | 39,4 | 20,1 | 8,5 |
| 2017 | 1,4 | 11,4 | 20,0 | 39,3 | 19,6 | 8,3 |
| 2018 | 1,4 | 11,8 | 20,7 | 38,8 | 19,5 | 7,9 |
| 2019 | 1,4 | 12,3 | 21,1 | 38,4 | 19,2 | 7,6 |
| 2020 | 1,5 | 12,9 | 21,3 | 38,3 | 18,9 | 7,1 |
| 2021 | 0,8 | 13,4 | 22,1 | 37,9 | 18,1 | 7,7 |
| 2022 | 0,7 | 14,2 | 22,4 | 37,2 | 18,3 | 7,2 |
| 2023 | 0,6 | 14,4 | 22,0 | 37,0 | 18,3 | 7,8 |
In 2023 beschikte in Nederland 14% van de 15- tot 75-jarigen over een afgeronde masteropleiding (hbo of wo) of een doctorstitel. De afgelopen tien jaar is dit aandeel gestaag gegroeid. Ook het aandeel 15- tot 75-jarigen dat een bacheloropleiding als hoogst behaald onderwijsniveau heeft, is in deze periode gestegen. Degenen met als hoogst behaald onderwijsniveau havo of vwo of een opleiding op het niveau mbo-2, -3 of -4 vormen met 37% nog steeds de grootste groep, hoewel ook dit aandeel de afgelopen tien jaar is geslonken. In 2014 was dat nog bijna 40%.
| Leeftijd | Onbekend | Hbo-, wo-master, doctor | Hbo-, wo-bachelor | Havo, vwo, mbo2-4 | Vmbo, havo-, vwo-onderbouw, mbo1 | Basisonderwijs |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 tot 25 jaar | 0,1 | 2,1 | 11,5 | 44,5 | 30,2 | 11,7 |
| 25 tot 35 jaar | 0,5 | 23,0 | 31,3 | 34,5 | 6,4 | 4,4 |
| 35 tot 45 jaar | 0,7 | 21,2 | 28,8 | 33,9 | 9,7 | 5,8 |
| 45 tot 55 jaar | 0,8 | 17,2 | 24,2 | 37,8 | 14,0 | 5,9 |
| 55 tot 65 jaar | 0,8 | 12,2 | 19,0 | 38,3 | 22,3 | 7,6 |
| 65 tot 75 jaar | 0,6 | 9,6 | 16,4 | 32,7 | 28,7 | 12,1 |
In Nederland had in 2023 10% van de 65- tot 75-jarigen een diploma op het niveau van de hbo- of wo-master. Dit aandeel is onder jongere generaties beduidend groter. Zo ging het bij de 25- tot 35-jarigen om 23%. Het aandeel laagopgeleiden daarentegen is bij de 65- tot 75-jarigen weer groter. Van de 65- tot 75-jarigen had 12% alleen basisonderwijs, bij de 25- tot 35-jarigen ging het om 4%. Omdat men tegenwoordig leerplichtig is en over een startkwalificatie moet beschikken, komt het weinig meer voor dat men als hoogst behaald niveau alleen basisonderwijs heeft. De leeftijdscategorie 15- tot 25-jarigen laat zoals verwacht sterk afwijkende resultaten zien. Dat komt doordat deze jongeren vaak nog op school zitten en naar verwachting nog een hoger niveau zullen behalen.
Hoogopgeleide 25- tot 35-jarigen naar mannen en vrouwen
| Periode | Mannen | Vrouwen | Totaal |
|---|---|---|---|
| 2013 | 38,7 | 47,2 | 43,0 |
| 2014 | 39,9 | 48,7 | 44,3 |
| 2015 | 40,6 | 49,6 | 45,1 |
| 2016 | 40,3 | 50,2 | 45,2 |
| 2017 | 41,8 | 51,5 | 46,6 |
| 2018 | 42,8 | 52,5 | 47,6 |
| 2019 | 44,3 | 54,0 | 49,1 |
| 2020 | 47,5 | 57,1 | 52,3 |
| 2021 | 50,8 | 60,5 | 55,6 |
| 2022 | 52,3 | 60,6 | 56,4 |
In 2022 was 56% van de 25- tot 35-jarigen hoogopgeleid. In vergelijking met 2021 is er sprake van een toename van één procentpunt. Onder jonge vrouwen van 25 tot 35 jaar beschikt al sinds 2016 meer dan de helft over een hbo- of wo-diploma. In 2022 ging het om 61%. Onder hun mannelijke leeftijdsgenoten was dat aandeel 9%-punten kleiner. De EU stelt dat in 2030 het aandeel hoogopgeleiden binnen de leeftijdsgroep 25- tot 35-jarigen ten minste 45% moet bedragen. Nederland voldoet al sinds 2015 aan deze doelstelling.