Internationale prestaties burgerschap
Onderwijs gaat verder dan enkel taal en rekenen. Een belangrijke taak van goed onderwijs is het bevorderen van de sociale ontwikkeling van jongeren. Burgerschapsonderwijs richt zich in de eerste plaats op het leren samenleven en functioneren in een democratische samenleving. Dit omvat het overdragen van waarden en het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn om actief deel te nemen aan de maatschappij. De burgerschapsopdracht van scholen, die deze taak omvat, werd in 2006 voor het eerst vastgelegd in de wet en is in 2021 verder verduidelijkt en wettelijk verankerd.
De kennis van leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs over politiek en maatschappelijke onderwerpen wordt internationaal geëvalueerd via het onderzoek 'International Civic and Citizenship Study' (ICCS), uitgevoerd door de IEA (International Association for the Evaluation of Educational Achievement). De grafiek toont de gemiddelde score per land op deze burgerschapskennistoets. Onder 'Gerelateerde grafieken' is het percentage leerlingen per beheersingsniveau op basis van deze toets weergegeven.
Gemiddelde score per land op de kennistoets over burgerschap
| Land | ICCS 2009 | ICCS 2016 | ICCS 2022 |
|---|---|---|---|
| Zweden | 537 | 579 | 565 |
| Noorwegen | 538 | 564 | 529 |
| Denemarken | 576 | 586 | 556 |
| Italië | 531 | 524 | 523 |
| Estland | 525 | 546 | 545 |
| Nederland | 494 | 523 | 508 |
| Int. gem. | 500 | 517 | 508 |
Nederlandse leerlingen scoren internationaal gemiddeld op kennis van politieke en maatschappelijke onderwerpen (score van 508). Binnen Europa blijft de kennis van Nederlandse leerlingen echter achter bij het gemiddelde. Met name leerlingen uit Scandinavische landen beschikken over veel kennis op dit gebied. In vergelijking met de vorige meting in 2016 is de kennis in alle gepresenteerde landen afgenomen.
NB: Door een te kleine steekproefgrootte in Nederland bij het onderzoek van 2009 en in Denemarken bij het onderzoek van 2022 zijn de resultaten niet volledig representatief. Toch zijn deze onderzoeken opgenomen in de grafiek om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen.
| Land | Onder niveau D | niveau D | Niveau C | Niveau B | Niveau A |
|---|---|---|---|---|---|
| Zweden | 1,20% | 6,40% | 14,30% | 25,20% | 52,80% |
| Noorwegen | 2,60% | 9,30% | 18,10% | 29,40% | 40,60% |
| Denemarken | 1,30% | 6,10% | 15,30% | 27,30% | 49,90% |
| Italië | 1,10% | 7,00% | 22,30% | 34,80% | 34,70% |
| Estland | 0,80% | 5,50% | 18,90% | 31,50% | 43,40% |
| Nederland | 2,00% | 12,00% | 23,70% | 31,50% | 30,80% |
| Int. Gem | 2,60% | 11,80% | 23,80% | 31,10% | 30,60% |
Ongeveer één op de drie leerlingen in de onderbouw van het Nederlandse voortgezet onderwijs heeft een zeer goed begrip van politiek en maatschappelijk burgerschap en is daarmee in staat om actief invulling te geven aan zijn of haar rol als burger (beheersingsniveau A). Nederlandse kinderen scoren op dit gebied lager dan hun leeftijdsgenoten in vergelijkbare landen. In vergelijking met de vorige meting is het percentage leerlingen met het hoogste beheersingsniveau afgenomen.