Gelijke kansen op ontwikkelen potentieel
Deze pagina biedt een inzicht in het aantal thuiszittende kinderen. De afspraak in het Coalitieakkoord is dat het kabinet het aantal kinderen dat onnodig thuiszit terug brengt naar nul. Dit gebeurt onder andere door de in 2022 aangekondigde verzuimaanpak, die bestaat uit drie actielijnen. In de eerste plaats (i.) het wetsvoorstel ‘terugdringen verzuim’, dat tot doel heeft verzuim en schooluitval beter in beeld te krijgen en te voorkomen. Daarnaast wordt (ii.) meer maatwerk mogelijk gemaakt. Tot slot volgt (iii.) digitaal afstandsonderwijs als digitale voorziening voor kinderen voor wie dit noodzakelijk is om de doorlopende ontwikkeling mogelijk te maken is. Hiermee wordt bijgedragen aan de doelstelling om ieder kind een passende mogelijkheid te bieden om zich te ontwikkelen en/of onderwijs te volgen.
Voor de definitie van thuiszittende kinderen beperken we ons tot het absoluut verzuim en het langdurig relatief verzuim (langer dan vier weken). Door deze aantallen in beeld te hebben wordt duidelijker of de maatregelen om het schoolverzuim te verminderen het gewenste effect hebben. Jaarlijks leveren alle gemeenten daarom cijfers over verzuim aan OCW via de Leerplichttelling. Die worden daarna gemeld aan de Tweede Kamer. Belangrijk om te weten is dat de cijfers uit de Leerplichttelling maar een incompleet beeld geven, door onder andere de effecten van covid en het ontbreken van cijfers over geoorloofd verzuim. Zie de toelichting voor meer informatie.
Meer informatie over de Leerplichttelling kunt u vinden in de volgende stukken:
Kamerbrief over de voortgang verbeteraanpak passend onderwijs
Leerplichttelling 2021/2022 (open.overheid.nl)
Analyse Leerplichttelling schooljaar 2021/2022 (open.overheid.nl)
De grafiek geeft de landelijke (absolute) aantallen weer van de verzuimmeldingen absoluut- en langdurig relatief verzuim langer dan vier weken die worden verzameld via de jaarlijkse leerplichttelling.
De kinderen die school missen door redenen volgens deze definitie worden elk apart beoordeeld door de Leerplichtambtenaren van hun woongemeente, zodat alleen de aantallen met een status ‘definitief’ meegeteld worden. Deze gegevens ontvangt DUO/IP van alle Nederlandse gemeenten één keer per jaar over het afgeronde schooljaar.
In de grafiek worden steeds 8 jaren getoond.
De gestapelde lijnen geven naast absoluut verzuim en langdurig relatief verzuim langer dan 4 weken, ook de optelsom van deze twee lijnen. Deze twee waarden vormen samen het totaal aantal thuiszittende kinderen.
Thuiszittende Kinderen
| Schooljaar | Absoluut Verzuim | Langdurig Relatief Verzuim | Verzuimmeldingen totaal |
|---|---|---|---|
| 2014-2015 | 5956 | 4016 | 9972 |
| 2015-2016 | 5101 | 4287 | 9388 |
| 2016-2017 | 4565 | 4116 | 8681 |
| 2017-2018 | 4515 | 4174 | 8689 |
| 2018-2019 | 4958 | 3917 | 8875 |
| 2019-2020 | 5570 | 3385 | 8955 |
| 2020-2021 | 5491 | 3328 | 8819 |
| 2021-2022 | 10240 | 3246 | 13486 |
Om inzicht te krijgen in het verloop van het aantal ‘thuiszittende kinderen’, wordt jaarlijks informatie verkregen van alle Nederlandse gemeenten over definitieve verzuimmeldingen. Onder ‘thuiszittende kinderen’ wordt hier de leer- en kwalificatie plichtige leerlingen volgens de Leerplichtwet bedoeld, waarvan is vastgesteld dat deze leerlingen schoolgang missen door absoluut verzuim of langdurig relatief verzuim langer dan vier weken.
Absoluut verzuim betekent dat de jongere niet is ingeschreven bij een onderwijsinstelling en geen vrijstelling heeft.
Langdurig relatief verzuim langer dan 4 weken betekent dat de jongere wel is ingeschreven op een school, maar de leerling langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimt zonder dat er een vrijstelling is of een geldige reden of verklaring die door de LPA als legitiem wordt beoordeeld.
Uit de grafiek is te lezen dat het aantal constateringen van absoluut verzuim na een relatief sterk dalende trend weer een stijgende trend heeft laten zien. Tijdens de pandemieperiode lijkt die zich te stabiliseren. Maar in het meest recente jaar is er bijna een verdubbeling van het aantal meldingen van absoluut verzuim. Dit komt door de komst van vluchtelingen uit het oorlogsgebied in Oekraïne volgens verklaringen van gemeenten.
Langdurig relatief verzuim langer dan 4 weken laat bijna een tegengesteld beeld zien vergeleken met absoluut verzuim. Er is eerst een relatief lichte stijging die overgaat op stabilisatie die vanaf 2017-2018 dalend is en vanaf 2019-2020 weer lijkt te stabiliseren. Dit is misschien ook het effect van de pandemieperiode. Er is alleen geen zichtbaar effect van de Oekraïne-leerlingen te zien in het laatste schooljaar.
Het totale beeld wordt vooral beïnvloed door absoluut verzuim. Het beeld wordt door het tegengesteld beeld van twee waarden vooral tussen 2017-2018 t/m 2020-2021 licht geneutraliseerd tot een stabiel beeld, waarop een sterke stijging volgt.