Aandeel leerlingen dat vakken op een hoger niveau afsluit
Doelstelling
Alle leerlingen worden – via vormen van onderwijs op maat - uitgedaagd in het onderwijs. Eén of meerdere vakken op hoger niveau volgen is voor leerlingen op het vmbo en havo één van de mogelijkheden om onderwijs op maat te krijgen en zichzelf meer uit te dagen.
Aandeel examenkandidaten dat 1 of meer vakken op hoger niveau afsluit
| Periode | examenniveau vmbo-bb vakniveau vmbo-kb | examenniveau vmbo-bb vakniveau vmbo-gt | examenniveau vmbo-kb vakniveau vmbo-gt | examenniveau vmbo-gt vakniveau havo | examenniveau havo vakniveau vwo |
|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 3,00% | 0,10% | 1,40% | 0,60% | 1,10% |
| 2015 | 2,70% | 0,10% | 1,90% | 0,40% | 1,00% |
| 2016 | 3,40% | 0,40% | 2,30% | 0,10% | 0,70% |
| 2017 | 4,80% | 0,40% | 2,90% | 0,10% | 0,90% |
| 2018 | 7,20% | 0,60% | 3,50% | 0,10% | 0,90% |
| 2019 | 8,70% | 0,20% | 4,40% | 0,10% | 1,20% |
Welke beweging is zichtbaar
Het aantal leerlingen dat vakken op hoger niveau afsluit, blijft jaarlijks groeien. Ook in 2019 heeft deze trend doorgezet, hoewel het absolute aantal leerlingen nog niet heel groot is. Het zijn vooral leerlingen die eerder op het hogere niveau onderwijs hebben gevolgd die ervoor kiezen om één of meer van hun beste vakken op hoger niveau te blijven volgen.
Vooral in de beroepsgerichte leerwegen van het vmbo kiezen leerlingen er vaker voor één of meer vakken op hoger niveau te gaan volgen. Het aandeel havisten dat één of meer vakken op vwo-niveau afsluit, blijft daarentegen al enkele jaren stabiel.
Dit verschil, tussen vmbo-bb en vmbo-kb enerzijds en vmbo-gt en havo anderzijds, is deels te verklaren vanuit praktisch oogpunt. Een school voor voorbereidend beroepsonderwijs, moet zowel de basisberoepsgerichte, als kaderberoepsgerichte leerwegen aanbieden en dit zal meestal ook in hetzelfde gebouw zijn. Daarnaast maakt de gelijke cursusduur in het hele vmbo het makkelijker om een vak op hoger niveau te volgen. Een havist die een vak op vwo-niveau wil volgen en afsluiten, moet dat vak ook sneller afronden dan een vwo-leerling (het vwo duurt immers 6 jaar en het havo 5). Daarnaast bieden niet alle scholen zowel havo als vwo aan of zitten ze niet in hetzelfde gebouw.
Welke acties worden ondernomen
Sinds 2018 staat naast de cijferlijst ook op het diploma vermeld wanneer een leerling een of meerdere vak(ken) op een hoger niveau heeft afgesloten. Daarnaast is er met ingang van schooljaar 2017-2018 een terugvaloptie gerealiseerd. Leerlingen die een centraal examen op hoger niveau niet naar tevredenheid afsluiten kunnen sindsdien alsnog voor dat vak examen op hun oorspronkelijke niveau doen. Dit examen geldt niet als herkansing; een kandidaat behoudt dus de reguliere herkansingsmogelijkheid. Dit is een opbrengst van de samenwerking tussen het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs, de VO-raad en de scholen die deelnamen aan de pilot Recht op Maatwerk. Het is nu aan scholen en leerlingen om van de geboden ruimte gebruik te maken.